czwartek, 17 września 2009

16) kategorie językowe (wyrażeniowe, syntaktyczne) i ich funkcje

a) kategorie językowe (wyrażeniowe, syntaktyczne)
W gramatyce: części mowy i części zdania
df. Dwa wyrażenia należą do tej samej kategorii syntaktycznej iff po zastąpieniu jednego wyrażenia drugim otrzymujemy z każdego wyrażenia sensownego wyrażenie sensowne (L. Borkowski)
- podział wyrażeń językowych ze względu na funkcję:
a) syntaktyczną: 1) zdania, 2) nazwy, 3) funktory (operatory?)
b) semantyczną: samodzielnie (nazwy) i niesamodzielnie oznaczające
c) pragmatyczną: samoinformujące (zdania) i współinformujące
- inne typy wyrażeń:
proste i złożone
kategorematy i synkategorematy

b) funkcje (poszczególnych) wyrażeń językowych
(1) syntaktyczne:
zastępowanie, przekładanie, reprezentowanie, wynikanie
(2) semantyczne:
oznaczanie (denotowanie, desygnowanie, supozycja terminów), konotowanie, spełnianie, nazywanie
(3) pragmatyczne:
wyrażanie, rozumienie, komunikowanie, uznawanie, wierzenie

c) teorie znaczenia wyrażeń językowych
problem ustalenia, na czym polega znaczenie wyrażeń językowych dotyczy zdań, nazw i funktorów
nie ma jednej, prostej odpowiedzi na pytanie o znaczenie językowe
- trojakie wyjaśnienie:
1o syntaktyczne (nominalizujące)
znaczenie jako wyznaczone:
- kontekstem językowym
- regułami językowymi (w logice)
2o semantyczne
znaczenie jest rozumiane jako:
- przedmiot realny (realizm umiarkowany: universale in re)
- przedmiot idealny (realizm skrajny: universale extra rem)
3o pragmatyczne
- psychologiczne: psychologizujące (asocjacjonizm) i mentalistyczne
- znaczenie jest wyznaczone kontekstem sytuacyjnym

typy wyrażeń ze względu na znaczenie:
- synonimy, homonimy, wyrażenia wieloznaczne (potencjalnie i aktualnie)
- wyrażenia okazjonalne
- wyrażenia analogiczne
typy analogii: atrybucji (przyporządkowania) i proporcjonalności (metafora)
- idiomy (wyrażenia idiomatyczne)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz